Viti i ri shkollor në qarkun e Korçës po nis nën një hije të rëndë shqetësimi: numri i nxënësve është ulur ndjeshëm krahasuar me vitin e kaluar. Sipas të dhënave zyrtare, në vitin 2023 ishin regjistruar gjithsej 21,080 nxënës, ndërsa këtë vit numri ka zbritur në 17,354. Diferenca prej 3,726 nxënësish më pak brenda një viti tregon jo vetëm një rënie të përkohshme, por një prirje alarmante, e cila ka gjasa të thellohet në të ardhmen.
Përfaqësues të Sindikatës së Pavarur të Arsimit në Korçë e kanë cilësuar situatën të rëndë, por aspak të papritur. “Kjo është një tendencë që ka nisur vite më parë, e cila vetëm sa po bëhet më e dukshme. Nëse nuk ndryshon asgjë, rënia e numrit të nxënësve do të vazhdojë me ritme edhe më të shpejta,” shprehet Artur Mano, nënkryetar i sindikatës, duke vënë theksin te rrënjët e problemit.
Sipas tij, fenomeni është më i dukshëm në klasat e para, duke sinjalizuar një boshatisje që me kalimin e viteve do të prekë ciklet 9-vjeçare dhe gjimnazet. Nëse sot flitet për klasa që hapen me vështirësi, pas pak vitesh rrezikohet ekzistenca e vetë institucioneve arsimore.
Specialistët evidentojnë dy faktorë kryesorë që e kanë sjellë sistemin arsimor në këtë gjendje: emigracionin e familjeve të reja dhe rënien e lindshmërisë. Nga njëra anë, qindra familje të qarkut kanë zgjedhur të emigrojnë, kryesisht drejt vendeve të Bashkimit Evropian, duke i lënë bankat e shkollave bosh. Nga ana tjetër, numri i lindjeve ka pësuar një rënie të pandalshme gjatë dekadës së fundit, duke reflektuar ndryshimet shoqërore dhe ekonomike që po përjeton vendi.
Këto dy fenomene, të kombinuara mes tyre, kanë sjellë një efekt domino: fshatrat mbeten pa fëmijë, shkollat mbyllen, ndërsa në qytete situata shkon drejt reduktimit të institucioneve ekzistuese.
Nëse deri pak vite më parë problemet lidheshin kryesisht me fshatrat, këtë vit edhe qyteti i Korçës është përfshirë nga i njëjti fenomen. Disa nga shkollat tradicionale të qytetit, si “Naim Frashëri”, “Ismail Qemali” dhe “Asdreni”, kanë rënë në pragun minimal të nxënësve për të ruajtur statusin si shkolla më vete. Nëse numri i regjistrimeve vazhdon të bjerë, këto institucione rrezikojnë të shndërrohen në shkolla vartëse, duke humbur pavarësinë dhe identitetin që i ka shoqëruar ndër dekada.
Ky realitet është një kambanë alarmi për strukturën arsimore të qytetit, që deri më tani shihej si një nga më të konsoliduarat në vend.
Një tjetër efekt i drejtpërdrejtë i kësaj situate është ndikimi te mësuesit. Sipas marrëveshjes kolektive, asnjë mësues nuk do të mbetet pa punë. Por edhe pse vendet e punës nuk preken, mësuesit përballen me një problem tjetër: mungesën e ngarkesës së plotë mësimore. Shumë prej tyre janë detyruar të sistemohen si mësues ndihmës në shkollat e qarkut, duke humbur kontaktin e drejtpërdrejtë me klasa të plota dhe duke e ndjerë punën më pak të vlefshme.
Ky zgjidhje administrative shmang përplasjet sociale, por nuk i jep përgjigje thelbit të krizës: boshatisjes së bankave të shkollave.
Ajo që ndodh sot në Korçë është një fotografi e qartë e një realiteti më të gjerë që po prek të gjithë Shqipërinë. Emigracioni dhe rënia e lindshmërisë kanë filluar të ndryshojnë strukturën demografike të vendit, duke sjellë një popullsi gjithnjë e më të plakur dhe një sistem arsimor që vështirë se mund të mbajë gjallë ritmin e dikurshëm. Korça, dikur një nga qendrat arsimore më të rëndësishme në vend, tashmë po përballet me rrezikun që të humbasë këtë rol historik. Dhe nëse ky trend nuk ndalet, jo vetëm që bankat do të mbeten bosh, por edhe vetë identiteti arsimor i qytetit do të vihet në pikëpyetje.
